Είναι αναγνωρισμένο πλέον ότι, η ηπιότερη έλλειψη ψευδαργύρου συμβάλλει στην πρόκληση διαφόρων προβλημάτων υγείας, σε όλες τις ηλικίες. 

Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Φλάμπουρο Λουτρακίου, 20300, Τ. 27440 23768, 6944280764  www.gelis.gr   www.pharmagel.gr   pharmage@otenet.gr ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Συμπληρωματική Ιατρική, Κλινική Φαρμακολογία, Ιατρική Διατροφολογία

Αικατερίνη Γκέλη  Ιατρός,  Ακτινοδιαγνώστρια  με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Ιατρική Διατροφολογία, Ακτινοδιαγνωστική και  Υπερηχογραφική Διαγνωστική Περιβαλλοντική Ιατρική,  Συμπληρωματική Ιατρική Διεύθυνση Ιατρείου: Παπαληγούρα 16, Άσσος  Κορινθίας, Τηλ. 2741087758, 6944644820  email:kgkeli@hotmail.com

Ιδιαίτερα ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες είναι τα βρέφη και τα παιδιά των υποανάπτυκτων οικονομικοκοινωνικά χωρών και στα άτομα άνω των 65 ετών, στα οποία σε πολλές περιπτώσεις δεν διαθέτουν επαρκή ικανότητα απορρόφησης του ψευδαργύρου από το λεπτό τους έντερο.

Υπολογίζεται ότι 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο έχουν διατροφική έλλειψη ψευδαργύρου [1].

Επειδή δεν υπάρχουν ευαίσθητοι και ειδικοί δείκτες της οριακής έλλειψης του ψευδαργύρου παρεμποδίζεται η μελέτη των επιπτώσεων που μπορεί να έχει η οριακή έλλειψη ψευδαργύρου στον ανθρώπινο οργανισμό [2].

Παρά τούτο, σε ελεγχόμενες κλινικές μελέτες χορήγησης συμπληρωματικού ψευδαργύρου έχει βρεθεί ότι η οριακή έλλειψη ψευδαργύρου συμβάλλει στην πρόκληση διαταραχής της σωματικής και νευροφυσιολογικής ανάπτυξης  και την αύξηση της προδιάθεσης πρόκλησης επικίνδυνων για τη ζωή λοιμώξεων στα μικρά παιδιά [3].

Είναι γεγονός ότι η έλλειψη ψευδαργύρου  έχει προκαλέσει περισσότερους από 450,000 θανάτους ετησίως, παιδιών κάτω των 5 ετών, διεθνώς. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί στο 4% της παγκόσμιας παιδικής θνησιμότητας [4].

Η εξασθένιση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος που εκδηλώνεται με την πάροδο της ηλικίας μοιάζει με αυτήν που προκαλείται από την έλλειψη ψευδαργύρου. Εν τω μεταξύ τα ηλικιωμένα άτομα είναι επιρρεπή στην ήπια έλλειψη ψευδαργύρου [5].

Παρά τούτ,ο τα αποτελέσματα των κλινικών ερευνών μετά τη συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου  έδειξαν μεικτά αποτελέσματα. Έτσι βρέθηκε ότι  μερικές απόψεις που αφορούν το ανοσοποιητικό σύστημα των ηλικιωμένων  βελτιώνονται με τη συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου [6].

Έτσι για παράδειγμα, σε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη με εικονικό φάρμακο σε άνδρες και γυναίκες άνω των 65 ετών  βρέθηκε ότι, η συμπληρωματική χορήγηση 25mg ημερησίως ψευδαργύρου, επί 3 μήνες, αύξησε τα επίπεδα κάποιων κυκλοφορούντων ανοσοκυττάρων (π.χ. των CD4 T-cells και των κυτταροτοξικών Τ- λεμφοκυττάρων, σε σύγκριση με τους μάρτυρες που πήραν εικονικό φάρμακο [7].

 Σε μιαν άλλη τυχαιοποιημένη, διπλή τυφλή μελέτη, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο , επι 45 ηλικιωμένων ατόμων (ηλικίας 55-87 ετών), από τα οποία το 35% θεωρείτο ελλειμματικό σε ψευδάργυρο, βρέθηκε ότι, χορηγώντας συμπληρωματικά 45 mg ψευδαργύρου, κάθε μέρα, επί 12 μήνες περιορίστηκε η συχνότητα των λοιμώξεων και των ex vivo δεικτών της φλεγμονής TNF-α και του οξειδωτικού στρες [8].

Παρά τούτο υπάρχουν άλλες μελέτες, στις οποίες αναφέρεται ότι η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου δεν δεν βελτιώνει τις παραμέτρους της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος [9].

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες προτού να καθιερωθούν οδηγίες χορήγησης ψευδαργύρου, που αφορούν το ανοσοποιητικό σύστημα των ηλικιωμένων.

Σε  διάφορες μελέτες έχει περιγραφεί η σχέση μεταξύ των χαμηλών επιπέδων του ψευδαργύρου του πλάσματος και της κατάθλιψης [10-13]

Σε μελέτες που έγιναν σε πειραματόζωα αποδείχτηκε ότι η έλλειψη ψευδαργύρου σε πειραματόζωα  ενισχύει τα συμπτώματα που μοιάζουν με την κατάθλιψη [14, 15].

Τα συμπτώματα αυτά στα πειραματόζωα που σχετίζονται με έλλειψη ψευδαργύρου φαίνεται να αναστρέφονται με τη χορήγηση αντικαταθλιπτικού φαρμάκου [16, 17].

Έχει βρεθεί ότι η έλλειψη ψευδαργύρου σχετίζεται με τον κίνδυνο εκδήλωσης άσθματος. Η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου μαζί με τα λοιπά αντιασθματικά φάρμακα, που χορηγούνται σε μια επιδείνωση του άσθματος (ασθματική κρίση) προκαλεί ταχύτερη λύση της ασθματικής κρίσης [18].

Ανεξαρτήτως από τα παραπάνω, η ήπια έλλειψη ψευδαργύρου στα ηλικιωμένα άτομα αποδεικνύεται και με τη μέτρηση των επιπέδων του ψευδαργύρου στον ορό του αίματος. Εφόσον τα επίπεδα στα ηλικιωμένα άτομα βρεθούν χαμηλά, αυτό οδηγεί σε δυσρυθμία  κυρίως της προσαρμοστικής ανοσίας, που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγής των προφλεγμονωδών κυτταροκινών. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή φλεγμονο-γήρανση (inflamm-aging).

Η ομοιοστασία του ψευδαργύρου επηρεάζει την ενεργοποίηση των  λεμφοκυττάρων  και την πόλωση (polarization) των Τ βοηθητικών λεμφοκυττάρων  [(Th) cells] προς τους διάφορους υποπληθυσμούς τους  (Th1, Th2, Th17, ρυθμιστικά  T κύτταρα (Treg).

Στα ηλικιωμένα άτομα παρατηρείται η στροφή της ισορροπίας των Th λεμφοκυττάρων προς την  Th2 απόκριση, επιδεικνύοντας έτσι μια μη ειδική προ-ενεργοποίηση των Τ λεμφοκυττάρων, καθώς και μια ελαττωμένη απόκριση προς τους εμβολιασμούς.
     
 Επιπλέον μια διαταραγμένη λειτουργία των κυττάρων του έμφυτου ανοσοποιητικού συστήματος είναι ενδεικτική της επικράτησης της έλλειψης ψευδαργύρου στα ηλικιωμένα άτομα, που μπορεί να συμβάλλει στην ανοσογήρανση ( immunosenescence).

Για τους παραπάνω λόγους είναι επιβεβλημένη η μέτρηση των επιπέδων του ψευδαργύρου στον ορό του αίματος, τών άνω των 65 ετών ηλικιωμένων και εφόσον βρεθεί έστω και ήπια  έλλειψη του ψευδαργύρου, να τους συστήνεται η κατανάλωση πλούσιων τροφών σε ψευδάργυρο και ευαπορρόφητα συμπληρώματα διατροφής ψευδαργύρου.

Η πιο ευαπορρόφητη μορφή ψευδαργύρου, που είναι ο πικολινικός ψευδάργυρος γίνεται ακόμη πιο ευαπορρόφητη και βιοδιαθέσιμη, όταν χορηγείται ταυτόχρονα με βιταμίνη C. To Ζincobell περιέχει 10mg πικολινικού ψευδαργύρου και 119mg βιταμίνης C. Βλέπε επίσης:  Τι είναι το Zincobell;  

Χορηγείται στη δόση της μιας-δύο καψουλών ημερησίως, ανάλογα με το βαθμό έλλειψης, ενώ η μεγίστη δόση είναι οι 4 κάψουλες ημερησίως (μία ανά 6ωρο ή 2 ανά 12ώρο), πάντοτε με το φαγητό ή μετά το φαγητό. Ο ψευδάργυρος που λαμβάνεται με άδειο στομάχι μπορεί να προκαλέσει σε μερικά άτομα ναυτία [19].

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση

1.Prasad AS. Zinc deficiency. BMJ. 2003;326(7386):409-410.  (PubMed)

2.King JC. Zinc: an essential but elusive nutrient. Am J Clin Nutr. 2011;94(2):679S-684S.  (PubMed)

 3.Hambidge M. Human zinc deficiency. J Nutr. 2000;130(5S Suppl):1344S-1349S.  (PubMed)

4.Fischer Walker CL, Ezzati M, Black RE. Global and regional child mortality and burden of disease attributable to zinc deficiency. Eur J Clin Nutr. 2009;63(5):591-597.  (PubMed)

5. Wong CP, Ho E. Zinc and its role in age-related inflammation and immune dysfunction. Mol Nutr Food Res. 2012;56(1):77-87.  (PubMed)

6.Salgueiro MJ, Zubillaga M, Lysionek A, et al. Zinc status and immune system relationship: a review. Biol Trace Elem Res. 2000;76(3):193-205.  (PubMed)

7. Fortes C, Forastiere F, Agabiti N, et al. The effect of zinc and vitamin A supplementation on immune response in an older population. J Am Geriatr Soc. 1998;46(1):19-26.  (PubMed)

8.  Prasad AS, Beck FW, Bao B, et al. Zinc supplementation decreases incidence of infections in the elderly: effect of zinc on generation of cytokines and oxidative stress. Am J Clin Nutr. 2007;85(3):837-844.  (PubMed)

9. Salgueiro MJ, Zubillaga M, Lysionek A, et al. Zinc status and immune system relationship: a review. Biol Trace Elem Res. 2000;76(3):193-205.  (PubMed)

10. Marcellini F, Giuli C, Papa R, Gagliardi C, Dedoussis G, et al. (2006) Zinc status, psychological and nutritional assessment in old people recruited in five European countries: Zincage study. Biogerontology 7: 339–345 [PubMed]

11. Maes M, Vandoolaeghe E, Neels H, Demedts P, Wauters A, et al. (1997) Lower serum zinc in major depression is a sensitive marker of treatment resistance and of the immune/inflammatory response in that illness.Biol Psychiatry 42: 349–358 [PubMed]

12. Amani R, Saeidi S, Nazari Z, Nematpour S (2010) Correlation between dietary zinc intakes and its serum levels with depression scales in young female students. Biol Trace Elem Res 137: 150–158 [PubMed]

13. Siwek M, Dudek D, Schlegel-Zawadzka M, Morawska A, Piekoszewski W, et al. (2010) Serum zinc level in depressed patients during zinc supplementation of imipramine treatment. J Affect Disord 126: 447–452 [PubMed]

14. Tassabehji NM, Corniola RS, Alshingiti A, Levenson CW (2008) Zinc deficiency induces depression-like symptoms in adult rats. Physiol Behav 95: 365–369 [PubMed]

15. Whittle N, Lubec G, Singewald N (2009) Zinc deficiency induces enhanced depression-like behaviour and altered limbic activation reversed by antidepressant treatment in mice. Amino Acids 36: 147–158 [PubMed]

16. Whittle N, Lubec G, Singewald N (2009) Zinc deficiency induces enhanced depression-like behaviour and altered limbic activation reversed by antidepressant treatment in mice. Amino Acids 36: 147–158 [PubMed]

17. Mlyniec K, Nowak G (2012) Zinc deficiency induces behavioral alterations in the tail suspension test in mice. effect of antidepressants. Pharmacol Rep 64: 249–255 [PubMed

18. Sanguansak Rerksuppaphol, Lakkana Rerksuppaphol.Zinc Supplementation in Children with Asthma Exacerbation. Pediatr Rep. 2016 Nov 17; 8(4): 6685. Published online 2016 Dec 9. doi: 10.4081/pr.2016.6685

19. Maywald M1, Rink L2. Zinc homeostasis and immunosenescence. J Trace Elem Med Biol. 2015 Jan;29:24-30. doi: 10.1016/j.jtemb.2014.06.003. Epub 2014 Jun 13.

Σημείωση: Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί  μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου. 

Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση. 

Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από  τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση,  παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας 


Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας