Τα ηλικιωμένα άτομα είναι επιρρεπή προς έλλειψη ψευδαργύρου. Η διαταραχή της ισορροπίας των επιπέδων του ψευδαργύρου στα ηλικιωμένα άτομα μπορεί να απορρυθμίσει το ανοσοποιητικό τους σύστημα και την άμυνα του οργανισμού κατά των λοιμώξεων και διαφόρων εκφυλιστικών νόσων, που εμφανίζονται με την εξέλιξη του γήρατος.

Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Φλάμπουρο Λουτρακίου, 20300, Τ. 27440 23768, 6944280764  www.gelis.gr   www.pharmagel.gr   pharmage@otenet.gr ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Συμπληρωματική Ιατρική, Κλινική Φαρμακολογία, Ιατρική Διατροφολογία

Αικατερίνη Γκέλη  Ιατρός,  Ακτινοδιαγνώστρια  με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Ιατρική Διατροφολογία, Ακτινοδιαγνωστική και  Υπερηχογραφική Διαγνωστική Περιβαλλοντική Ιατρική,  Συμπληρωματική Ιατρική Διεύθυνση Ιατρείου: Παπαληγούρα 16, Άσσος  Κορινθίας, Τηλ. 2741087758, 6944644820  email:kgkeli@hotmail.com

 Αν και οι πλείστοι ηλικιωμένοι δεν θεωρούνται κλινικά ότι έχουν   έλλειψη ψευδαργύρου, εν τούτοις, ακόμη και η οριακή έλλειψη ψευδαργύρου μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. 

Υπάρχουν χαρακτηριστικές ομοιότητες των ανοσολογικών αλλαγών που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της γήρανσης του οργανισμού  και της έλλειψης ψευδαργύρου. 

Στις αλλαγές αυτές περιλαμβάνεται ο περιορισμός της δραστηριότητας του θύμου αδένα και των ορμονών του, η απόκλιση της ισορροπίας των  Τ βοηθητικών λεμφοκυττάρων προς τα Τh2, η ελάττωση της απόκρισης του οργανισμού προς τους εμβολιασμούς και η διαταραχή των λειτουργιών των κυττάρων του έμφυτου ανοσοποιητικού συστήματος. 

Αυτές οι αλλαγές δείχνουν ότι μια ευρεία εξάπλωση της έλλειψης ψευδαργύρου στα ηλικιωμένα άτομα μπορεί να συμβάλλει στην εκδήλωση της ανοσογήρανσης. 

Οι μελέτες που έχουν γίνει σε ηλικιωμένα άτομα, τα οποία πήραν από το στόμα συμπληρωματικά ψευδάργυρο έδειξαν ότι υπάρχει δυνατότητα  βελτίωσης των ανοσοαποκρίσεών τους με την αποκατάσταση φυσιολογικών επιπέδων του ψευδαργύρου (Zn) . 

 Αυτό σημαίνει ότι με την εξισορρόπηση των επιπέδων του ψευδαργύρου, αυτή η διαδικασία  μπορεί να είναι μια οδός που οδηγεί στην υγιή γήρανση του οργανισμού [1]. 

Ο ψευδάργυρος, όπως και το μαγνήσιο (Magnigkel) είναι ένα μέταλλο με ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Είναι σημαντικός σε κάθε ηλικία και ιδιαίτερα στην Τρίτη ηλικία για την πρόληψη της εκδήλωσης   φλεγμονωδών νόσων του γήρατος  και τη βελτίωση της ικανότητας του σώματος  να αντιμετωπίζει αποπτελεσματικά τις λοιμώξεις. 

Οι σύγχρονες έρευνες εστιάζονται στη σημασία που έχει ο ψευδάργυρος για την άριστη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος κατά τη διαδικασία της γήρανσης [2].

Αποδείχτηκε ότι κάθε είδος διαφορετικού ανοσοκυττάρου χρειάζεται τον ψευδάργυρο για τις διαδικασίες της ενδοεπικοινωνίας του. 

Αυτό σημαίνει ότι, όταν σ’ ένα ηλικιωμένο άτομο υπάρχει έλλειψη ψευδαργύρου, τότε τα ανοσοκύτταρά του δεν επεξεργάζονται ορθά  τις πληροφορίες και αποφασίζουν να δράσουν με λανθασμένο τρόπο. 

Αυτή λανθασμένη δραστηριότητα των ανοσοκυττάρων συμβάλλει στη δημιουργία μιας χρόνιας χαμηλού βαθμού φλεγμονής, που είναι ο προθάλαμος κάθε ασθένειας του γήρατος. 

Επίσης εξασθενεί η ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να αντιμετωπίσει μια λοίμωξη. 

Από τις τροφές τα στρείδια και άλλα μαλάκια, καθώς και το κρέας είναι οι πλουσιότερες τροφές σε ψευδάργυρο. ‘Όμως τα δημητριακά (σιτάρι) και τα όσπρια μπορεί να περιορίσουν την απορρόφηση του ψευδαργύρου από το έντερο, διότι περιέχουν φυτάτες (άλατα ή εστέρες του φυτικού οξέος). 

Ο ψευδάργυρος χρησιμοποιείται με ταχύτερο ρυθμό σε καταστάσεις υψηλού στρες και αποβάλλεται σε αφθονία κατά τη σωματική άσκηση, με τον ιδρώτα. 

Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για την υγιή λειτουργία των σεξουαλικών ορμονών και την παραγωγή τεστοστερόνης. 

Μερικές γυναίκες μπορεί να χρειάζονται για την ομαλή λειτουργία του ανοσοποιητικού τους συστήματος μέχρι και 50 mg ψευδαργύρου ημερησίως, ενώ μερικοί άνδρες μπορεί να χρειάζονται ημερησίως μέχρι και 100 mg, ιδιαίτερα όταν καταπονούνται με σωματική εργασία ή σωματική άσκηση [2].

 Σχέση της επάρκειας του ψευδαργύρου και της μακροημέρευσης

 Οι αιωνόβιοι άνθρωποι έλκουν το ενδιαφέρον μας, διότι φαίνεται ότι διαθέτουν ακαθόριστους μοριακούς μηχανισμούς, που τους οδηγούν στη μακροημέρευση. 

Σύμφωνα με τα πρόσφατα δεδομένα οι αιωνόβιοι διαθέτουν ικανότητα  να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά το αυξημένο κυτταρικό στρες, που φυσιολογικά σχετίζεται με το γήρας. 

Η πανταχού παρούσα πρωτεΐνη HSP7 του θερμικού σοκ [heat shock (HS)  protein], η οποία εκφράζεται κάτω από τον έλεγχο του μεταγραφικού παράγοντα 1 του θερμικού σοκ [heat shock transcription factor 1 (HSF-1)],  αναγνωρίζεται ως μία από τις κύριες σαπερόνες ή συνοδές πρωτεΐνες, που σχετίζονται με την κυτταρική προστασία  από το στρες. 

Πράγματι η προσβολή της πρωτεΐνης  HSP70 από τη θερμότητα , που αποτελεί ένα καλά χαρακτηρισμένο κλασσικό κυτταρικό στρες, αναφέρθηκε ότι περιορίζεται μέσα στα κύτταρα των πλείστων ηλικιωμένων ανθρώπων, αλλά όχι στους αιωνοβίους . 

Προκειμένου να ερευνηθεί η μοριακή βάση αυτού του χαρακτηριστικού ο Ambra R και οι συνεργάτες [2004] ανέλυσαν  in vitro την πορεία του χρόνου έκφρασης του γονιδίου της hsp70 και την ενεργοποίηση των  HSF-1 θερμοεπεξεργασμένων λεμφοκυττάρων αιωνοβίων ατόμων, που είχαν μετασχηματιστεί από τον ιό του  Epstein Barr. 

Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι οι λεμφοβλάστες των αιωνοβίων διατηρούν τη μεταγραφική απόκριση του γονιδίου hsp70 προς το θερμικό στρες, όπως ακριβώς συμβαίνει και στα νέα άτομα. 

Μια τέτοια ενεργοποίηση του  hsp70 σχετίζεται με υψηλότερη συνδετική δραστηριότητα  του  HSF-1 που αντιρροπεί την ηλικιωεξαρτώμενη  καθυστέρηση της φωσφορυλίωσης του  HSF-1. 

Επιπλέον, η  in vitro χορήγηση ψευδαργύρου είχε ένα αποτέλεσμα εξαρτώμενο από την ηλικία, επί της έκφρασης του  hsp70, επιδεικνύοντας έτσι τη συμμετοχή του ψευδαργύρου στις αντιδράσεις του κυτταρικού στρες [3]. 

Οι σαπερόνες και ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητες για τη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. 

Με τη γήρανση του οργανισμού ελαττώνεται ο ψευδάργυρος και η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και η ικανότητα αντίδρασης στο στρες. 

Η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου,  για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, προκαλεί σημαντική αύξηση της πρωτεΐνης θερμικού shock [heat shock (HS)] και ενισχύει την αντίδραση προς το στρες των ηλικιωμένων. 

Τα επίπεδα της  HSP70 συνδέονται με τη διαθεσιμότητα του ψευδαργύρου στα περιφερικά λεμφοκύτταρα. Η συμπληρωματική χορήγηση  ψευδαργύρου, για σύντομο χρονικό διάστημα, προκαλεί ασφαλώς και αποτελεσματικά  τις αντιδράσεις του στρες των λεμφοκυττάρτων στα ηλικιωμένα άτομα. Η απόκριση στο στρες μπορεί να είναι μια υποψήφια οδός, που συνδέεται με τη γήρανση και την ανοσογήρανση. Γιαυτό το λόγο η κατάλληλη διατροφική πρόσληψη ψευδαργύρου μπορεί να αναδειχθεί παρακινητής των τσαπερωνών και αντιγηραντικός μηχανισμός [4]. 

Έχει διαπιστωθεί ότι τα  αιωνόβια άτομα, που διαθέτουν σταθερή άμυνα κατά του ιού Epstein Bar, διαθέτουν ιδανικές συγκεντρώσεις ψευδαργύρου στο αίμα τους. 

Όσο καλύτερα είναι τα επίπεδα των συγκεντρώσεων του ψευδαργύρου στον ορό, τόσο ικανότερο είναι το ανοσοποιητικό σύστημα να αντέξει το θερμικό στρες που προκαλεί ο ιός των Epstein Bar. 

Υπενθυμίζεται ότι μετά την αρχική λοίμωξη με αυτό τον ιό , ο ιός παραμένει εφόρου ζωής στο ανθρώπινο σώμα, κοιμώμενος, με δυνατότητα επαναδραστηριοποίησης. 

Οι ιδανικές συγκεντρώσεις ψευδαργύρου στο αίμα των αιωνοβίων προστατεύει τον οργανισμό από τις πρωτεΐνες του θερμικού οξειδωτικού στρες, που παράγει ο ιός, όπως ακριβώς το γεγονός αυτό  συμβαίνει και στα νεαρά άτομα. 

Ίσως αυτός είναι ένας τρόπος, που θα μπορούσε να ειπωθεί ότι, ο ψευδάργυρος ενισχύει την πηγή της ζωής, τουλάχιστον προστατεύοντας το σώμα από το οξειδωτικό στρες του ιού του Epstein Bar και των επακολούθων του. 

Τα ηλικιωμένα άτομα, στα οποία συνήθως υπάρχει μια λανθάνουσα χαμηλού βαθμού φλεγμονή και είναι επιρρεπή σε λοιμώξεις θα πρέπει να ενισχύουν συχνά την άμυνα του οργανισμού τους με τη λήψη ψευδαργύρου, κατά διαστήματα, κατά τη διάρκεια όλου του έτους, με στόχο τη βελτίωση, αλλά και την προστασία της υγείας τους. 

Συνιστάται η λήψη πικολινικού ψευδαργύρου [Zincobell], που είναι η πιο ευαπορρόφητη  μορφή ψευδαργύρου. H απορροφητικότητα του Zincobell ενισχύεται επιπλέον, διότι η κάψουλα του Zincobell, αντί πολύπλοκων και δυσμεταβολιζόμενων εκδόχων περιέχει 119mg βιταμίνης C. Αυτός ο συνδυασμός καθιστά το Zincobell το συμπλήρωμα με τη μεγαλύτερη δυνατή βιοδιαθεσιμότητα. 

Κάθε κάψουλα του Zincobell περιέχει 10 mg πικολινικού ψευδαργύρου. 

Η καθημερινή δοσολογία για τα ηλικιωμένα άτομα κυμαίνεται μεταξύ των 10 και 40 mg, δηλαδή 1-4 κάψουλες Zincobell, ημερησίως, που λαμβάνονται με ή μετά το φαγητό. Μερικά άτομα μπορεί παίρνοντας ψευδάργυρο να αισθανθούν ναυτία. Αυτή η σπάνια ανεπιθύμητη ενέργεια μπορεί να αποτραπεί, όταν κατά τη λήψη της κάψουλας λαμβάνεται ένα ποτήρι νερό ή λαμβάνεται η κάψουλα μετά από γεύμα.

Ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του δοσολογία ψευδαργύρου. Γιαυτό υπάρχουν άτομα που παίρνουν ακόμη και 100mg ψευδαργύρου ημερησίως χωρίς κανένα ενόχλημα. Παρά τούτο, τα άτομα που παίρνουν μεγάλες δόσεις ψευδαργύρου και για πολύ μακρύ χρονικό διάστημα κινδυνεύουν να διαταράξουν την ομοιοστασία χαλκού-ψευδαργύρου. Γιαυτό πρέπει να μετρούν συχνά τα επίπεδα του ψευδαργύρου και του χαλκού στο αίμα τους, ώστε να ρυθμίζουν την ποσότητα και συχνότητα λήψης του ψευδαργύρου. 

Βιβλιογραφία

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση 

1. Haase H1, Mocchegiani E, Rink L. Correlation between zinc status and immune function in the elderly. Biogerontology. 2006 Oct-Dec;7(5-6):421-8. 

2. Wong CP1, Ho E. Zinc and its role in age-related inflammation and immune dysfunction. Mol Nutr Food Res. 2012 Jan;56(1):77-87. 

3. Ambra R1, Mocchegiani E, Giacconi R, Canali R, Rinna A, Malavolta M, Virgili F. Characterization of the hsp70 response in lymphoblasts from aged and centenarian subjects and differential effects of in vitro zinc supplementation. Exp Gerontol. 2004 Oct;39(10):1475-84. 

4. Putics A1, Vödrös D, Malavolta M, Mocchegiani E, Csermely P, Soti C. Zinc supplementation boosts the stress response in the elderly: Hsp70 status is linked to zinc availability in peripheral lymphocytes. Exp Gerontol. 2008 May;43(5):452-61.

Σημείωση:Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί  μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου.

Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.

Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από  τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση,  παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας 

Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.