Τα υγιή άτομα, που προσλαμβάνουν καθημερινά τροφές πλούσιες  σε ψευδάργυρο δεν έχουν ανάγκη να παίρνουν συμπληρωματικό ψευδάργυρο. Επί ανεπαρούς πρόσληψης ή δυσαπορρόφησης ή αποβολής ψευδαργύρου μπορεί να χορηγηθεί συμπληρωματικά ψευδάργυρος. 

Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Φλάμπουρο Λουτρακίου, 20300, Τ. 27440 23768, 6944280764  www.gelis.gr   www.pharmagel.gr   pharmage@otenet.gr ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Συμπληρωματική Ιατρική, Κλινική Φαρμακολογία, Ιατρική Διατροφολογία

Αικατερίνη Γκέλη  Ιατρός,  Ακτινοδιαγνώστρια  με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Ιατρική Διατροφολογία, Ακτινοδιαγνωστική και  Υπερηχογραφική Διαγνωστική Περιβαλλοντική Ιατρική,  Συμπληρωματική Ιατρική Διεύθυνση Ιατρείου: Παπαληγούρα 16, Άσσος  Κορινθίας, Τηλ. 2741087758, 6944644820  email:kgkeli@hotmail.com

Υπάρχουν άνθρωποι με ανεπαρκή ή ελλειπή επίπεδα ψευδαργύρου στον οργανισμό τους. Σ' αυτές τις περιπτώσεις η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου είναι ευεργετική για τη διατήρηση της υγείας. Συνήθως οι γιατροί παίρνοντας ιστορικό από έναν ασθενή και κάνοντας κλινική εξέταση μπορεί να αναγνωρίσουν την παρουσία χαμηλών επιπέδων στον οργανισμό.

Οι εργαστηριακές εξετάσεις μέτρησης των επιπέδων του ψευδαργύρου στον ορό των ασθενών δεν είναι πάντοτε πειστικές ή αξιόπιστες, διότι πολλά άτομα μπορεί να πάσχουν από οριακή έλλειψη ψευδαργύρου και αυτό το εύρημα μπορεί να παρασύρει το γιατρό και τον ασθενή και να μην χορηγηθεί κάποιο συμπλήρωμα ψευδαργύρου. Άλλοτε πάλι μπορεί τα επίπεδα του ψευδαργύρου στον ορό να φαίνονται επαρκή ή οριακά, αλλά να υπάρχει ενδοκυττάρια έλλειψη ψευδαργύρου.

Πολλοί ασθενείς παίρνουν μόνοι,  χωρίς οδηγία γιατρού κάποιο συμπλήρωμα ψευδαργύρου. Συνιστάται να παίρνουν την πιο ευαπορρόφητη μορφή ψευδαργύρου, όπως ο πικολινικός ψευδάργυρος. Από τα σκευάσματα του πικολινικού ψευδαργύρου επιλέγεται εκείνο, το οποίο  αντί για τα κλασσικά έκδοχα και χημικά συντηρητικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή δισκίων ή καψουλών ψευδαργύρου, περιέχει μόνο βιταμίνη C.

To συμπλήρωμα διατροφής Zincibell, σε κάθε κάψουλά του, περιέχει 10mg πικολινικού ψευδαργύρου και 150 mg βιταμίνης C. H βιταμίνη C ενισχύει την απορροφησιμότητα του πικολινικού ψευδαργύρου και του αυξάνει την βιοδιαθεσιμότητα, πράγμα που τον κάνει εξαιρετικά αποτελεσματικό.

Πριν πάρετε το Zincobell, αλλά και οποιοδήποτε άλλο συμπλήρωμα διατροφής, θα πρέπει να διαβάσετε προσεκτικά την ετικέτα του φιαλιδίου που περιέχει τις κάψουλες Zincobell και να έχετε υπ’ όψην σας τα ακόλουθα:

Πάσχετε από κάποια αλλεργία;

Αν είστε αλλεργικός σε εισπνεόμενα αλλεργιογόνα γύρεων , ακάρεων ή οικόσιτων ζώων ή μυκήτων ή βακτηριδίων ή τροφές ή επαγγελματικά αλλεργιογόνα ή πάσχετε από φαρμακευτική αλλεργία, συζητήστε το με το γιατρό σας.

Ο πικολινικός ψευδάργυρος δεν προκαλεί αλλεργία, ούτε η βιταμίνη C, που περιέχει η κάθε κάψουλα του Ζincobell, αντί εκδόχων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια αντίδραση δυσανεξίας ή κάποια άλλη αλλεργική αντίδραση, σπανίως σε ορισμένα άτομα.

Μπορεί να χορηγηθεί το Zincobell σε παιδιά;

Δεν έχουν αναφερθεί προβλήματα ή παρενέργειες μετά από χορήγηση πικολινικού ψευδαργύρου με βιταμίνη C [Ζincobell].

Αν το παιδί είναι μεγάλο συνήθως παίρνει άνετα την κάψουλα με μια μεγάλη γουλιά νερό, μετά το φαγητό. Αν το παιδί δεν μπορεί να καταπιεί την κάψουλα, τότε ο κηδαιμόνας του ανοίγει την κάψουλα και το περιεχόμενό της το αναμειγνύει με μια κουταλιά γιαούρτι ή ένα πολτοποιημένο κομμάτι μήλο, μπανάνα κλπ. Αν το παιδί είναι πολύ μικρό μπορεί να παίρνει μια κάψουλα Zincobell, μέρα, παρά μέραή όπως αποφασίσει ο παιδίατρός του.

Μπορεί τα μεγαλύτερα παιδιά που θηλάζουν ακόμη να παίρνουν συμπληρωματικά ψευδάργυρο;

Για τα μεγαλύτερα παιδιά που τρέφονται αποκλειστικά με μητρικό γάλα, οι μητέρες θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το μητρικό γάλα παρέχει στο παιδί επαρκείς ποσότητες ψευδαργύρου, καθημερινά (2 mg/ημερησίως για τους 4-6 πρώτους μήνες της ζωής).

Όμως το μητρικό γάλα δεν παρέχει τη συνιστώμενη ημερήσια δόση ψευδαργύρου για παιδιά ηλκίας 7–12 μηνών, τα οποία χρειάζονται 3 mg ψευδαργύρου/ημερησίως [1, 2].

Τα παιδιά των 7-12 μηνών θα πρέπει εκτός από το μητρικό γάλα θα πρέπει να καταναλώνουν και τις κατάλληλες για την ηλικία τους τροφές, παρασκευασμένες με κατάλληλο τρόπο και γάλα σκόνη για παιδιά που περιέχει ψευδάργυρο [1, 3, 4]. 

Μπορεί να χορηγηθεί το Zincobell σε ηλικιωμένα άτομα;

Εφόσον ένα ηλικιωμένο άτομο παίρνει το Zincobell στις συνιστώμενες δόσεις δεν έχει αναφερθεί ότι μπορεί να πάθει οποιοδήποτε πρόβλημα.

Σύμφωνα με τις υπάρχουσες έρευνες τα ηλικιωμένα άτομα βρίσκονται σε κίνδυνο να πάθουν έλλειψη ψευδαργύρου, είτε λόγω κακής επιλογής τροφής, είτε λόγω ελαττωματικής απορρόφησης του ψευδαργύρου από το έντερο ή λόγω παρεμπόδισης της απορρόφησης του ψευδαργύρου με τη λήψη φαρμάκων που παίρνουν συνήθως τα ηλικιωμένα άτομα ή αύξησης της αποβολής του ψευδαργύρου για τον ίδιο λόγο. Υπολογίζεται ότι το 30% των ηλκιωμένων έχουν έλλειψη ψευδαργύρου [5].

Μπορεί να χορηγηθεί το Zincobell σε εγκύους;

Είναι πολύ σημαντικό για τις γυναίκες που εγκυμονούν να παίρνουν αρκετές βιταμίνες και ιχνοστοιχεία και να συνεχίζουν τη λήψη τους σε επαρκείς ποσότητες καθόλο το χρονικό διάστημα της εγκυμοσύνης, σύμφωνα με τις οδηγίες του γυναικολόγου τους.

Η υγιής ανάπτυξη του εμβρύου εξαρτάται από το σταθερό και συνεχή ανεφοδιασμό του με θρεπτικά συστατικά από τη μητέρα του.

Οι έγκυες  που έχουν αυξημένες συγκεντρώσεις χαλκού στο αίμα τους βρίσκονται σε σημαντικά αυξημένο κίνδυνο να γεννήσουν παιδί με συγγενή καρδιοπάθεια. Επίσης τα χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου στις εγκύους σχετίζονται με τη γέννηση παιδιού με συγγενή καρδιοπάθεια [6].

Υπάρχουν αποδείξεις ότι τα χαμηλά επίπεδα του ψευδαργύρου μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στην εγκυμοσύνη και βλάβες στο έμβρυο. Παρά τούτο δεν επιτρέπεται κατά της διάρκεια της εγκυμοσύνης να πάρει η έγκυος μεγάλες δόσεις ψευδαργύρου, διότι αυτό μπορεί να δράσει βλαπτικά για τη μητέρα και το έμβρυο. Οι έγκυες  που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο έλλειψης ψευδαργύρου, θα πρέπει να παίρνουν συμπληρωματικά ψευδάργυρο [7]. 

Οι έγκυες που ξεκινούν την εγκυμοσίνη τους με οριακά επίπεδα ψευδαργύρου μπορεί στην πορεία της εγκυμοσύνης να εκδηλώσουν ανεπάρκεια ή έλλειψη ψευδαργύρου, διότι εν μέρει αυτό μπορεί να προκληθεί από τις αυξημέναες ανάγκες του εμβρύου για ανάπτυξη [8].

Μπορεί να χορηγηθεί το Zincobell κατά τη διάρκεια του θηλασμού;

Γενικά οι μητέρες που θηλάζουν θα πρέπει να παίρνουν επαρκείς και ορθές ποσότητες βιταμινών και ιχνοστοιχείων, όπως ο ψευδάργυρος, τα οποία τα μεταβιβάζουν στο βρέφος τους με το θηλασμό.

Η γαλουχία μπορεί να συμβάλλει στην κένωση των αποθηκών του μητρικού ψευδαργύρου [9].

Γιαυτό το λόγο οι μητέρες που θηλάζουν  έχουν υψηλότερη  RDA σε σύγκριση με τις τις υπόλοιπες γυναίκες. Δεν συνιστάται οι θηλάζουσες μητέρες να παίρνουν μεγάλες δόσεις ψευδαργύρου.

Η ημερήσια δόση του ψευδαργύρου δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 40mg. Οι ασθενείς με έλλειψη χαλκού, όταν παίρνουν μεγάλες δόσεις ψευδαργύρου για μακρό χρονικό διάστημα επιδεινώνουν την έλλειψη του χαλκού και μπορεί να εκδηλώσουν αναιμία από έλλειψη χαλκού.

Όταν ο ψευδάργυρος συνδυάζεται με ορισμένα τρόφιμα, αυτά μπορεί να παρεμποδίσουν την απορρόφησή του από το έντερο. Αν παίρνετε Zincobell, οι παρακάτω τροφές πρέπει να αποφεύγονται ή να λαμβάνονται 2 ώρες μετά τη λήψη του ψευδαργύρου:

Πίτουρο
Τροφές πλούσιες σε ίνες
Τροφές πλούσιες σε φωσφόρο, όπως το γάλα, τα γαλακτοκομικά και το κοτόπουλο
Ψωμί ολικής αλέσεως και δημητριακά.

Γιατί οι χορτοφάγοι επιβάλλεται να προσέχουν τα επίπεδα του ψευδαργύρου τους;

Η χορτοφάγοι έχουν συνήθως χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου στο αίμα τους, διότι δεν τρώγουν κρέατα. Το κρέας διαθέτει υψηλής βιοδιαθεσιμότητας ψευδάργυρο και επιπλέον ενισχύει την απορρόφηση του ψευδαργύρου.

Επειδή οι χορτοφάγοι τρώγουν κυρίως λαχανικά, όσπρια και δημητριακά (ψωμί και άλλα προϊόντα σίτου) προσλαμβάνουν πολλά φυτικά άλατα (phytates), τα οποία δεσμεύουν τον ψευδάργυρο και περεμποδίζουν την απορρόφηση του. Γιαυτό πολλοί χορτοφάγοι μπορεί να έχουν ανεπαρκή ή ελλειπή επίπεδα ψευδαργύρου στο αίμα τους [10, 11].

Ο οργανισμός των χορτοφάγων έχει ανάγκη κατά 50% μεγαλύτερη από αυτή των μη χορτοφάγων [1].
Οι χορτοφάγοι, αν επιθυμούν να περιορίσουν τη δέσμευση του ψευδαργύρου από τα φυτικά άλατα των τροφών και να αυξήσουν τη βιοδιαθεσιμότητα του ψευδαργύρου στον οργανισμό τους μπορεί να χρησιμοποιήσουν διάφορες μεθόδους, όπως:

Μια τεχνική είναι η βύθιση των κόκκων των δημητριακών, των σπόρων και των οσπρίων (ξηρά φασόλια, ρεβύθια, φακές) σε δοχείο με νερό, επί ώρες, προτού μαγειρευτούν. Στη συνέχεια τα βγάζουν από το νερό και τα αφήνουν μέχρι να βλαστήσουν [11]. 

Οι χορτοφάγοι μπορεί να αυξήσουν την πρόσληψη ψευδαργύρου, αν το ψωμί που τρώγουν παρασκευάζεται με προζύμι. Το προζύμι διασπά τα φυτικά άλατα (φυτάτες) και έτσι ο ψευδάργυρος μπορεί να απορροφηθεί από το έντερο. Γιαυτό οι χορτοφάγοι πρέπει να αποφεύγουν τα αρτοσκευάσματα (π.χ. κράκερς, φρυγανίές, κλπ), που δεν περιέχουν προζύμι.

Οι χορτοφάγοι πρέπει συχνά να μετρούν, μεταξύ των άλλων και τα επίπεδα του ψευδαργύρου στον ορό του αίματός τους. Αν είναι οριακά υποψευδαργυρικοί ή έχουν έλλειψη ψευδαργύρου μπορεί να παίρνουν 10-20mg Zincobell και ταυτόχρονα να παίρνουν τροφές πλούσιες σε χαλκό [11]. Η λήψη μέχρι 40mg ημερησίως του Zincobell  δεν δημιουργεί ανεπάρκεια χαλκού

Μπορεί να χορηγηθεί το Zincobell σε άτομα με νόσους του γαστρεντερικού συστήματος ή άλλες νόσους;

Τα άτομα που έχουν υποστεί σοβαρές επεμβάσεις στο έντερο, στόμαχο κλπ ή πάσχουν από κάποια φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (νόσος του Crohn , ελκώδης κολίτιδα και σύνδρομο βραχέος εντέρου) μπορεί να έχουν ελάττωση της απορρόφησης του ψευδαργύρου και αύξηση των ενδογενών απωλειών , κυρίως από τον γαστρεντερικό σωλήνα και σε μικρότερη έκταση από τους νεφρούς [12, 13, 14].

Η χρόνια διάρροια προκαλεί μεγάλες απώλειες ψευδαργύρου [3]. Άλλες παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να συνοδεύονται από έλλειψη ψευδαργύρου είναι το σύνδρομο δυσαπορροφήσεως, η χρόνια ηπατοπάθεια, νεφροπάθεια, η δρεπανοκυτταρική αναιμία, διάφοροι καρκίνοι και άλλες χρόνιες ασθένειες [15].

Μπορεί να παίρνουν Zincobell οι πάσχοντες από δρεπανοκυτταρική αναιμία;

Από μετρήσεις των επιπέδων ψευδαργύρου σε παιδιά με δρεπανοκυτταρική αναιμία το 44% έχει χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου στον ορό του αίματός τους. Αυτό πιθανόν οφείλεται στις αυξημένες διατροφικές ανάγκες αυτών των παιδιών ή τον υποσιτισμό τους. Η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου έχει αποδειχτεί ότι βελτιώνειτη σωματική ανάπτυξη των παιδιών με δρεπανοκυτταρική αναιμία [16, 17, 18].

Μπορεί οι ακοολικοί να παίρνουν Zincobell;

Υπολογίστηκε ότι το 30%–50% των αλκοολικών έχουν υποκανονικά επίπεδα ψευδαργύρου στο αίμα τους, διότι η κατανάλωση οινοπνεύματος ελαττώνει την απορρόφηση του ψευδαργύρου από το έντερο και αυξάνει την αποβολή του δια των ούρων [19, 20, 21].

Μη παίρνετε ψευδάργυρο[Zincobell] και συμπληρώματα χαλκού, σιδήρου ή φωσφόρου ταυτοχρόνως. Για να υπάρξει το μεγαλύτερο δυνατό όφελος από το καθένα από αυτά τα ιχνοστοιχεία, αυτά πρέπει να προσλαμβάνονται με χρονική απόσταση 2 ωρών, το ένα, από το άλλο.

Βιβλιογραφία

1. Institute of Medicine, Food and Nutrition Board. Dietary Reference Intakes for Vitamin A, Vitamin K, Arsenic, Boron, Chromium, Copper, Iodine, Iron, Manganese, Molybdenum, Nickel, Silicon, Vanadium, and Zinc . Washington, DC: National Academy Press, 2001.

2. Hambidge KM, Krebs NF. Zinc deficiency: a special challenge. J Nutr 2007;137:1101-5. [PubMed abstract].

3. Prasad AS. Zinc deficiency: its characterization and treatment. Met Ions Biol Syst 2004;41:103-37. [PubMed abstract].

4. Brown KH, Allen LH, Peerson J. Zinc supplementation and children's growth: a meta-analysis of intervention trials. Bibl Nutr Dieta 1998;54:73-6.

5. Prasad AS. Zinc: An antioxidant and anti-inflammatory agent: Role of zinc in degenerative disorders of aging. J Trace Elem Med Biol. 2014 Aug 12. pii: S0946-672X(14)00150-3.

6. Hu H1, Liu Z, Li J, Li S, Tian X, Lin Y, Chen X, Yang J, Deng Y, Li N, Wang Y, Yuan P, Li X, Zhu J. Correlation between Congenital Heart Defects and maternal copper and zinc concentrations. Birth Defects Res A Clin Mol Teratol. 2014 Aug 18.

7. Naem NE1, El-Sayed NM, Nossier SA, Abu Zeid AA. Zinc status and dietary intake of pregnant women, Alexandria, Egypt. J Egypt Public Health Assoc. 2014 Apr;89(1):35-41.

8. Caulfield LE, Zavaleta N, Shankar AH, Merialdi M. Potential contribution of maternal zinc supplementation during pregnancy to maternal and child survival. Am J Clin Nutr 1998;68 (2 Suppl):499S-508S. [PubMed abstract].

9. Krebs NF. Zinc supplementation during lactation. Am J Clin Nutr 1998;68 (2 Suppl):509S -12S. [PubMed abstract].

10. Hunt JR. Bioavailability of iron, zinc, and other trace minerals from vegetarian diets. Am J Clin Nutr 2003;78 (3 Suppl):633S-9S. [PubMed abstract].

11. American Dietetic Association, Dietitians of Canada. Position of the American Dietetic Association and Dietitians of Canada: vegetarian diets. J Am Diet Assoc 2003;103:748-65. [PubMed abstract].

12. Hambidge KM, Mild zinc deficiency in human subjects. In: Mills CF, ed. Zinc in Human Biology. New York, NY: Springer-Verlag, 1989:281-96.

13. Naber TH, van den Hamer CJ, Baadenhuysen H, Jansen JB. The value of methods to determine zinc deficiency in patients with Crohn's disease. Scand J Gastroenterol 1998;33:514-23. [PubMed abstract].

14. Valberg LS, Flanagan PR, Kertesz A, Bondy DC. Zinc absorption in inflammatory bowel disease. Dig Dis Sci. 1986 Jul;31(7):724-31. [PubMed abstract].

15. Prasad AS. Zinc deficiency. BMJ 2003;326:409-10. [PubMed abstract].

16. Leonard MB, Zemel BS, Kawchak DA, Ohene-Frempong K, Stallings VA. Plasma zinc status, growth, and maturation in children with sickle cell disease. J Pediatr 1998;132:467-71. [PubMed abstract]

17. Zemel BS, Kawchak DA, Fung EB, Ohene-Frempong K, Stallings VA. Effect of zinc supplementation on growth and body composition in children with sickle cell disease. Am J Clin Nutr 2002;75:300-7. [PubMed abstract]

18. Prasad AS. Zinc deficiency in patients with sickle cell disease. Am J Clin Nutr 2002;75:181-2. [PubMed abstract]

19. Kang YJ, Zhou Z. Zinc prevention and treatment of alcoholic liver disease. Mol Aspects Med 2005;26:391-404. [PubMed abstract]

20. Menzano E, Carlen PL. Zinc deficiency and corticosteroids in the pathogenesis of alcoholic brain dysfunction—a review. Alcohol Clin Exp Res 1994;18:895-901. [PubMed abstract]

21. Navarro S, Valderrama R, To-Figueras J, Gimenez A, Lopez JM, Campo E, et al. Role of zinc in the process of pancreatic fibrosis in chronic alcoholic pancreatitis. Pancreas 1994;9:270-4. [PubMed abstract]

Σημείωση: Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου. 

Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση. 

Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από  τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση,  παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας 


Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας